گسترش خدمات اورژانس هوایی در نقاط مختلف کشور از جمله خراسان رضوی از دستاوردهای مهم و اقدامات ویژه دولت تدبیر و امید ظرف هشت سال اخیر بوده که علاوه بر ارتقا سطح سلامت شهروندان ایرانی، افزایش امید به زندگی را برای حادثهدیدگان در مناطق محروم، دور و سختگذر سبب شده است.
دستاورد چشمگیر تلاش دولت برای گسترش پایگاههای اورژانس هوایی مجهز به بالگرد امداد و کادر درمانی متخصص در چارچوب اجرای “طرح تحول نظام سلامت” تاکنون فعالیت ۴۷ پایگاه اورژانس هوایی در سطح کشور با ۲۳ هزار مورد ماموریت امداد هوایی بوده است. جانمایی پایگاههای اورژانس هوایی خود اقدامی کاملا فنی و تخصصی به لحاظ کسب حداکثر بهرهوری و ارائه بهنگام کمکهای امدادی موثر است.
بر همین اساس، سبزوار واقع در غرب خراسان بخاطر موقعیت خاص در مسیر شاهراهی ارتباط زمینی شمال و غرب کشور به مشهدالرضا که سالانه محل رفت و آمد دهها میلیون زائر و مسافر است و همچنین وجود مناطق سختگذر کوهستانی و کویری، به عنوان یکی از نقاط معین امدادرسانی حوادث برای خراسان رضوی و حتی استانهای همجوار مانند خراسان شمالی و سمنان، به پایگاه اورژانس هوایی و بالگرد امداد مجهز شد.
کادر امداد و درمان بالگرد مستقر در پایگاه اورژانس هوایی سبزوار از اواخر سال ۱۳۹۴ تاکنون بطور میانگین سالانه ۶۵ سورتی پرواز امداد و نجات را برای انتقال مصدومان، بیماران وخیم حال و مادران باردار در حوزه جغرافیایی غرب خراسان انجام دادهاند که یکی از نتایج آن نجات جان افزون بر ۱۵۰ شهروند مجروح و یا بیمار بدحال در هر سال بوده است.
اورژانس هوایی و جغرافیای طبیعی و انسانی
“زندگی پرحادثه عشایر کوچرو حاضر در منطقه، دسترسی سخت و زمانبر بیماران و حادثه دیدگان ساکن آبادیهای دوردست به مراکز درمانی، تعدد و سختگذری جادههای فرعی و روستایی، گستره پهن پیکر جغرافیایی و مسافت طولانی میان آبادیها و شهرها در این خطه، بافت جمعیتی پراکنده و همچنین وجود نقاط مسکونی کوهستانی” بخشی از واقعیتهای جریان زندگی در منطقه غرب خراسان است.
۶ شهرستان “جغتای، جوین، خوشاب، داورزن، سبزوار و ششتمد” با مجموع جمعیتی افزون بر نیم میلیون نفر که ۶۲ درصد آن ساکن شهرستان سبزوار هستند در بخش غربی خراسان رضوی همجوار با استانهای خراسان شمالی و سمنان شامل ۶ شهر و ۴۴۱ روستا، در مجموع از خدمات افزون بر ۲۰۰ خانه بهداشت، ۴۰ مرکز بهداشتی درمانی و ۶ بیمارستان تحت مدیریت دانشگاه علوم پزشکی سبزوار برخوردار هستند.
دهیار روستای برگو از توابع بخش روداب سبزوار میگوید: ظرف پنج سال اخیر تعدادی از زنان باردار مناطق عشایری با استفاده از بالگرد امداد هوایی به بیمارستان منتقل شده و جان در معرض خطر این مادران و نوزادانشان نجات یافته است.
علی ترشیزی افزود: بر اساس گزارش ماموران فوریتهای پزشکی، همچنین تاکنون دهها کودک مریض و بزرگسالان بیمار بدحال در مناطق عشایری بخش روداب سبزوار با فرود بالگرد اورژانس در این مناطق و تلاش کادر درمان امداد هوایی، به سرعت به بیمارستان انتقا یافته و از مرگ نجات یافتهاند.
وی ادامه داد: کوهستانهای سختگذر، جادههای خاکی ایلراههای عشایر روداب در فاصله ۸۰ کیلومتری نزدیکترین مرکز درمانی تا پیش از فعالیت امداد هوایی، همیشه موجب تاخیر در خدمات اورژانسی با استفاده از خودروهای آمبولانس بود و حتی با وجود زحمات طاقت فرسا و خالصانه امدادگران، بعضا بیفایده بود اما اینک با راهاندازی اورژانس هوایی و بالگرد امداد، چنین مشکلاتی برطرف شدهاند.
اورژانس هوایی غرب خراسان، در خدمت زائران بارگاه نورانی امام رضا(ع)
یک مجروح سانحه رانندگی در جاده سبزوار – شاهرود نیز گفت: چند ماه پیش همراه خانواده برای زیارت حرم رضوی عازم مشهد بودیم که بر اثر خستگی راننده، خودرو واژگون و دچار جراحت شدید شدم.
حسن رادمنش افزود: تکنسین های اورژانس که با آمبولانس در صحنه تصادف حاضر شده بودند، وضعیت مرا بسیار وخیم تشخیص دادند؛ لذا بالگرد اورژانس را فراخواندند. به این ترتیب در زمان مناسب همراه با همسرم که او نیز مجروح بود، به بیمارستان امداد شهید بهشتی سبزوار منتقل شدیم.
وی که اینک بهبودی کامل خود را بازیافته، ادامه داد: اینک سلامت خود و خانوادهام را مدیون کادر امداد اورژانس غرب خراسان، به ویژه اورژانس هوایی آن منطقه میدانم که در شرایطی سخت، با شتاب لازم، جانمان را نجات دادند.
اورژانس هوایی، ضرورتی که احیا شد.
دولت یازدهم از نخستین روزهای آغاز فعالیتش، توسعه خدمات اورژانس هوایی و گسترش پوشش خدمات درمانی مناطق روستایی را به عنوان اولویت وزارت بهداشت ابلاغ کرد و در همین چارچوب تاسیس و آغاز کار پایگاههای اورژانس هوایی با تسریع در امدادرسانی به این مناطق، تاثیر بسزایی در کاهش مرگ و میر و امید بخشی به مردم داشته است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در همین خصوص میگوید: دستاوردهای دولت تدبیرو امید در حوزه سلامت منطقه غرب خراسان، بسیار زیاد است.
دکتر علیرضا مسلم، بهره برداری بیمارستان فوق تخصصی حشمتیه، سلامتکده طب سنتی، مجوز پذیرش بیماران خارجی در بیمارستانها و همچنین افزایش دو برابری توان خدماترسانی پایگاههای اورژانس زمینی و راه اندازی اورژانس هوایی را، برخی از خدمات محقق شده دولت تدبیر و امید، در سطح شهرستانهای واقع در غرب جغرافیای خراسان، برشمرد.
وی تاسیس و راهاندازی اورژانس هوایی سبزوار در آذر ماه ۱۳۹۴ را، خدمت چشمگیر و بسیار موثر دولت برای حوزه سلامت این منطقه توصیف کرد که با همکاری یگان هوایی نیروی انتظامی، در منطقه غرب خراسان فعالیت دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ادامه داد: غرب خراسان با وجود روستاهای پراکنده، مسیرهای ارتباطی سخت گذر مناطق کوهستانی و کویری و همچنین جاده های پرترافیک و حادثه خیز، به شدت نیازمند خدمات پزشکی اورژانس هوایی بود تا در کمترین زمان ممکن، بیماران بدحال و مجروحان را، به مراکز درمانی منتقل کند.
دکتر مسلم اظهار داشت: این نیاز مهم بخاطر دیدگاه مثبت اندیشانه، امید آفرین و آینده نگر دولت تدبیر و امید و همچنین مدیریت کارآمد، برنامهریزی مناسب و اجرای شایسته ملی و محلی، هماینک محقق شده و مردم نیز از آن آگاه و نسبت به اینگونه خدمات حیاتی، قدردان هستند.
وی تصریح کرد: پایگاه اورژانس هوایی غرب خراسان، با شعاع مستقیم پروازی ۱۵۰ کیلومتر، پوشش خدمات امدادی فوری را به شهرستانهای سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن، ششتمد در غرب خراسان رضوی، کاشمر، بردسکن، خلیل آباد و کوهسرخ در جنوب غربی و جنوب میانه این استان و همچنین شهرستانهای اسفراین و جاجرم در محدوده خراسان شمالی و نیز بخشهایی از شرق استان سمنان، انجام میدهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، زمان میانگین رفت و برگشت بالگرد امداد را، ۴۰ دقیقه ذکر کرد و یادآور شد: از این نوع اورژانس، برای کمکهای پزشکی فوری در حوادثی که مصدومان با تعداد بالا و بدحال دارند، اما بخاطر بعد مسافت امکان امدادرسانی سریع وجود ندارد، استفاده میشود.
کاهش زمان امداد رسانی
رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی سبزوار نیز به کاهش زمان انتقال هوایی بیماران با بالگرد امدادی، به یک چهارم زمان انتقال زمینی اشاره کرد و گفت: بهرهگیری از اورژانس هوایی، سبب شتاب مناسب و موثر در ارائه خدمات به بیماران و حفظ جان انسانها در شرایط خطیر، است.
دکتر عباس کافی با بیان اینکه امسال تاکنون اورژانس هوایی غرب خراسان، ۲۵ سورتی پرواز برای انتقال ۳۱ مصدوم و بیمار را، همراه با ارائه خدمات پزشکی لازم داشته است، افزود: پارسال نیز اورژانس هوایی منطقه، با انجام ۵۹ سورتی پرواز، ۱۹۹ شهروند مصدوم و بیماران غیرتصادفی را، شامل بیمار قلبی، سکته مغزی و زنان باردار، به مراکز درمانی انتقال داده بود.
وی خدمات اورژانس هوایی را، کاملاً عمومی اعلام و تصریح کرد: گروه آمبولانس هوایی علاوه بر همه اقلام امدادرسانی فوری، مجهز به انواع داروهای اورژانسی، دستگاههای سنجش سلامت قلب و تنفس مصنوعی است؛ بطوری که توان مراقبت بیمار یا فرد مجروح را، تا رسیدن به بیمارستان، به خوبی دارد.
گفتنی ست؛ رساندن سریع پزشک متخصص بر بالین بیماران، انتقال تجهیزات به هر نقطه لازم، پشتیبانی ناوگان اورژانس و امداد زمینی، دسترسی سریع به نقاط سختگذر و حتی مالر، غلبه بر ترافیک خورویی جادهها در امدارسانی فوری، امکان مدیریت و ارزیابی منطقه حادثه دیده از آسمان، هدایت و راهبری ناوگان زمینی برای دسترسی راحت و مسیریابی در حوادث بزرگ، استفاده از کادر درمانی ویژه و امکانات خاص امدادی، حمایتی و درمانی، شعاع وسیع عملیات امدادی، انتقال سریع اعضای بدن برای جراحیهای پیوند اعضا، داروهای غیرقابل ذخیره، خون و فرآوردههای خونی حیاتی، از دیگر قابلیتهای شاخص اورژانس هوایی هستند که به همت دولت تدبیر و امید ظرف ۷ سال اخیر مردم در مناطق مختلف کشور از جمله غرب خراسان، از آن برخوردار شدهاند.
مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی اورژانس ۱۱۵ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار با ۲۹ مرکز اورژانس شهری و روستایی با ۳۰ دستگاه آمبولانس، ۱ دستگاه اتوبوس آمبولانس، ۱ دستگاه موتور آمبولانس و ۱ دستگاه بالگرد به ۶ شهرستان از ۱۰ شهرستان غرب خراسان، شامل سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، ششتمد و داورزن، خدمات رسانی میکند.