چاپ    ارسال به دوست

بسیج ملی کاهش مصرف نمک

جهت دیدن مطالب مفید در این زمینه کلیک کنید

نمك نامي است عام كه به كلرور سديم گفته مي شود، كلرور سديم به صورت بلورهاي سفيد مكعبي شكل با دانه هاي بسيار ريز در طبيعت وجود دارد. نمك طعام محصولي است متبلور، شورمزه و بدون بو كه عمدتا" از كلرور سديم تشكيل شده است. نمك به مقدار حدود 5-3 گرم در روز (نصف قاشق مرباخوري) مورد نياز است..

مصرف نمك در ايران

ایران یکی از پر مصرف‌ترین کشورهاست که میانگین روزانه مصرف نمک مردمانش3برابر استاندارد جهانی است.

طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ایران حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک (۵ گرم) است.

سرانه مصرف نمك در یك سال توسط ایرانی‌ها، شش كیلوگرم است؛‌ در حالی كه در جهان سه كیلو نمك می‌خورند.

به‌طور کلی 87درصد کشور‌ها بیشتر از 3گرم در روز نمک مصرف می‌کنند و فقط 6کشور پیشرفته دنیا هستند که با اجرای برنامه‌های جهانی کاهش مصرف نمک، حد پایین تعیین شده توسط WHO را مصرف می‌کنند.

          ! ما دو برابر استانداردهای جهانی غذایمان را شور می‌كنیم!

·       نمک عامل افزایش فشار خون

مصرف زياد نمك ازمهمترين عوامل افزايش فشارخون است.

امروزه با توجه به شيوع بالاي بيماري هاي قلبي و عروقي و پرفشاري خون مصرف زياد نمك به عنوان يكي از مهم ترين عوامل خطر در بروز اين بيماري ها شناخته شده است.

آمارها نشان مي دهد كه از هر 800 مورد مرگ و مير در كشور 300 مورد آن ناشي از بيماري هاي قلبي و عروقي بوده مي باشد.

تحقيقات نشان مي دهد كه شيوع فشار خون بالا در كشورهايي كه دريافت بالاي نمك دارند بيشتر است و هر قدر ميزان نمك مصرفي روزانه در جوامع كمتر باشد به همان نسبت شيوع فشار خون بالا كاهش مي يابد.

·         سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده است كه ميزان مصرف سديم در بالغين بايد كمتر از 2300ميلي گرم در روز (معادل حدود 5 گرم نمك)باشد.

·         كاهش مصرف نمك تنها به بزرگسالان توصيه نمي شود . بلكه با توجه به اين امر كه ذائقه هر فرد از دوران كودكي شكل مي گيرد، تلاش خانواده در جهت ذائقه سازي سالم در كودكان از اهميت بسزايي برخوردار است.

·         ذائقه كودكان را از اوايل زندگي به غذاي كم نمك عادت دهيد

·         به غذاي كودك زير يكسال نمك اضافه نكنيد تاذائقه او به غذاهاي شور عادت نكند.

·         در افرادي كه در طول زندگي خود غذاهاي شور و پرنمك مصرف كرده اند شانس افزايش فشار خون بيشتر است

·         انواع محصولات غذايي مثل سوسيس، كالباس، كنسروها، خيارشور، تنقلات شور مثل چيپس و انواع پفك و انواع سس ها حاوي مقادير زيادي نمك هستند.

بررسی‌های انجام شده مشخص کرده درصورتی که افراد تنها ۳ گرم از مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهند، حدود ۵۰ درصد از بیماری‌های قلبی عروقی کاهش خواهد یافت.

·       نمک یک مانع بزرگ برای داشتن اسکلت محکم !

·       حدود نیمی از زنان مسن تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن تر از 75 سال به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند.

·       كاهش تراكم توده ي استخوان به دنبال دريافت زياد نمك در زنان يائسه بيشتر از سايرزنان ميباشد .

·       مردان مسن نیز به پوکی استخوان مبتلا می شوند که البته میزان ابتلای آنان کمتر از زنان است.

·       به طور تقریبی از هر سه زن یک نفر و از هر دوازده مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

·       پوکی استخوان بیماری است که با کم شدن توده ی استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف میشود،که منجربه شکستگی استخوان و افزایش خطر شکستگی لگن ،ستون فقرات و مچ دست میشود.

·       در پوکی استخوان ،استخوان ضعیف شده و با کوچکترین ضربه دچار شکستگی شود.

·       پوکی استخوان باعث کاهش کیفیت زندگی و برای برخی باعث معلولیت دائمی می گردد

·       از دست دادن استخوان ها به طور خاموش و بی سر و صدا اتفاق می افتد و اغلب هیچ علامتی تا زمان رخ دادن شکستگی وجود ندارد

·       دريافت زياد نمك و سديم و مصرف غذا و تنقلات شور و پرنمك سبب كاهش بازجذب كلسيم از كليه شده و دفع اداراي آن را افزايش مي‌دهد كه خود عامل مهمي در كاهش تراكم استخواني و پوكي استخوان است.

مصرف بيش از 5گرم نمک در روز بر تراکم استخوان اثر منفي واضحي دارد.

v    سرطان معده ارمغان مصرف زياد نمك

·       سرطان معده چهارمین سرطان رایج در جهان است

·        دومین سرطان کشنده در ژاپن  سرطان معده می باشد زیرا در این کشور مصرف غذا های شور و دودی بسیار رایج است

·        مصرف بالای نمک می‌تواند مخاط معده را تخریب کند و این اتفاق یکی از راه‌های افزایش خطر سرطان معده است.

·        مطالعات نشان می‌دهد مصرف مواد غذایی که میزان قابل‌توجهی از نمک را وارد بدن ما می‌کنند، می‌تواند شانس ابتلا به سرطان معده را در جامعه افزایش دهد.

·        همیشه مصرف بالای نمک به معنی شور کردن غذاها نیست، بلکه درصد بالایی از نمکی که روزانه مصرف می‌کنیم، نمک پنهان است که در درون مواد غذایی گوناگون وجود دارد.

·        نان، انواع گوشت‌های فرآوری شده مانند همبرگر، کالباس، گوشت و ماهی نمک‌سود شده و همچنین خیار شور، پنیر،خشکبار بوداده نمک بالایی دارند.

·        توصیه شده است که مصرف روزانه نمک  کمتر از 5گرم یعنی معادل یک قاشق چایخوری باشد.  

بر اساس مطالعات افزایش سرطان در کسانی مشاهده شد که روزانه ۱۲ تا ۱۵ گرم نمک مصرف می نمودند.

اهمیت کاهش مصرف نمک در سلامت کودکان

·         عادات غذایی در دوران کودکی به ویژه سنین 5-2 سالگی شکل می گیرد و با توجه به اینکه سلیقه های غذایی در این دوران پایه گذاری شده وتا سال ها پایدار می ماند ، بنابراین عادات غذایی سالم را باید از دوران کودکی پایه ریزی نمود.

·         يكي از راههاي كنترل و پيشگيري از فشار خون بالا در كودكان ،كاهش دريافت نمك مصرفي آنهاست .

·         نمک از طرق مختلف مانند مراحل تهیه و پخت غذا ، مصرف انواع سوپهای آماده ، انواع شورها ،ترشی ها  وکنسروها ، مصرف سوسیس، کالباس و همبرگر و تنقلات شور مانند چیپس و پفک دریافت ميشود .

·         يكي از مهمترين دليل مصرف زياد نمك ، عادت به طعم شور است. با کاهش مصرف نمک، ذائقه به غذای کم نمک عادت می کند.

·         محیط خانواده ( خواهر و برادران بزرگتر، عادات و رفتار غذایی والدین، محیط صرف غذا) ، مسائل اجتماعی ( اشتغال مادران ،صرف حداقل یک وعده  غذا یا بیشتر در مهد کودک ، مدرسه ،  استفاده از غذاهای آماده و...) وپیام های  رسانه ها به ویژه تبلیغات تلویزیونی نقش مهمي در دريافت و عادات غذايي كودكان دارند.

·         براي كودكان حداكثر ميزان توصيه شده براي مصرف نمك معادل ميزان توصيه شده براي بزرگسالان است ( حداكثر 5 گرم در روز)و بهتر است از نمك يد دار تصفيه شده استفاده شود .

·         يد يكي از مواد مغذي ضروري براي رشد و تكامل كودكان است. به طوري كه كمبود آن موجب كاهش بهره هوشي و قدرت يادگيري دانش آموزان مي شود.

تغذيه كودكان زير يك سال:

·         استفاده از آب لیموترش تازه یا آب نارنج تازه به مقدار خیلی کم در آخرین لحظات پخت غذاي كمكي

·         استفاده نكردن از نمك در تهيه ، پخت و هنگام مصرف غذاي كودك

تغذيه كودكان بالاي يك سال :

·         كاهش مصرف نمك در هنگام پخت غذا

·         خودداري از گذاشتن نمكدان  در سفره

·         استفاده از سبزی های معطر تازه یا خشک مانند( نعناع ؛ مرزه؛ ترخون ؛ ریحان و ...  ) یا  سير،  پياز، ليموترش تازه و آب نارنج براي بهبود طعم غذا و كاهش مصرف نمك

·         اصلاح عادات غذايي والدين و مربيان مهدهاي كودك ( كاهش مصرف نمك غذا در هنگام پخت يا مصرف غذا

·         كاهش مصرف سوپ های آماده، سس ها و محصولات فرآیند شده مثل فست فودها ( پيتزا ، همبرگر ، سوسيس وكالباس و...) دربرنامه غذایی كودكان

·         كاهش مصرف غذاهاي كنسرو شده مانند تن ماهي در برنامه غذايي روزانه

·         كاهش مصرف انواع شورها و ترشيها در برنامه غذايي روزانه

·         خودداري از مصرف تنقلات شور (پفک ، چیپس ، چوب شور ، وسایرتنقلات کم ارزش غذایی و شور ) در برنامه غذایی روزانه

·         استفاده از  ذرت و حبوبات بو داده خانگی کم نمک مانند عدس برشته شده کم نمک، مغزها مانندگردو،فندق،بادام به عنوان میان وعده در برنامه غذایی روزانه

·         استفاده از انواع میوه های تازه  یا آب میوه های طبیعی به عنوان میان وعده در برنامه غذایی روزانه

·         استفاده از انواع میوه های خشک مثل خرما، توت، برگه ها و انجیر به عنوان میان وعده در برنامه غذایی روزانه

·         استفاده از نان و تخم مرغ و گوجه فرنگی  به عنوان میان وعده در برنامه غذایی روزانه

·         استفاده از پنیر و دوغ کم نمک  در برنامه غذایی روزانه کودکان

ميان وعده مناسب براي كودكان

استفاده از انجیر خشک، توت خشک، نخود چي، كشمش، انواع مغزهاي بو نداده و بدون نمك، برگه زردآلو و انواع میوه ها نظیر سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، لیمو شیرین و ... سبزیجاتی نظیر هویج، کاهو، خیار و ساندویچ هایی مانند نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، می تواند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی دانش‌آموزان قرار گیرد.

توصيه به والدين

والدین بايد دانش‌آموزان را به مصرف تنقلات سنتی مثل نخودچی و کشمش، گردو، بادام، پسته( از انواع بو نداده و بدون نمك)، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده، توت خشک، انجیر خشک و برگه ها تشویق کنند و سر سفره

 بجای نوشابه  هاي گازدار برای افراد خانواده از دوغ  كم نمك وبدون گاز استفاده کنند.

مصرف چيپس وپفك  بخصوص قبل از وعده های غذایی بدلیل ایجاد سیری کاذب دانش‌آموزان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی موردنیاز رشد  را تامین کند، باز می دارد. از سوی ديگر نمک موجود در آن ذائقه را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد. مطالعات انجام شده رابطه بین مصرف نمک و افزایش فشارخون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است

چگونه ميزان نمك مصرفي خود را كنترل كنيم؟

·         هنگام طبخ غذا ، مقدار نمك كمتري اضافه كنيد.

·         سرسفره از نمكدان استفاده نكنيد.

·         غذاهاي كنسرو شده و بسياري از مواد غذايي بسته بندي شده و آماده داراي مقادير زيادي نمك هستند، به همين دليل بهتر است مصرف اين گونه مواد غذايي را محدود كنيد.

·         براي بهبود طعم غذا و كاهش مصرف نمك در تهيه غذاها به جاي نمك از سبزي هاي تازه، سير، ليموترش، آب نارنج، آويشن، شويد و ... استفاده كنيد.

·         مصرف غذاهاي شور مثل آجيل شور، چيپس، پفك، انواع شور، ماهي دودي، سوسيس و كالباس را كاهش.

·         دهيد جوش شيرين كه براي ورآمدن و پف كردن انواع نان و كيك به كار مي رود داراي مقدار زيادي سديم است. بنابراين در افرادي كه به علت بيماري، محدوديت مصرف نمك دارند مصرف جوش شيرين هم بايد بسيار محدود شده يا قطع شود.

·         تاريخ مصرف نمك و پروانه ساخت از وزارت بهداشت و قيد عبارت تصفيه شده بر روي بسته بندي نمك دقت نماييد.

            در برچسب بعضی مواد غذایی هم مقدار سدیم موجود در 100گرم از ماده غذایی ذکر شده است. برای تبدیل مقدارسدیم به نمک بایستی آن را در عدد 5/2ضرب کنید.

تاریخ درج خبر: سه شنبه ٩ دی ١٣٩٣    / شماره خبر:  ٩٥٧  / تعداد بازدید:  3726