يکشنبه ١٤ خرداد ١٤٠٢

مبطلات نماز

١١٢٦ دوازده چيز نماز را باطل مى‏کند و آنها را مبطلات مى‏گويند: اول : آنکه در بين نماز يکى از شرطهاى آن از بين برود مثلا در بين نماز بفهمد مکانش غصبى است. دوم: آنکه در بين نماز عمدا يا سهوا يا از روى ناچارى، چيزى که وضو يا غسل را باطل مى‏کند پيش آيد، مثلا بول از او بيرون آيد. ولى کسى که نمى‏تواند از بيرون آمدن بول و غائط خوددارى کند، اگر چه در بين نماز بول يا غائط از او خارج شود چنانچه به دستورى که در احکام وضو گفته شد رفتار نمايد، نمازش باطل نمى شود. و نيز اگر در بين نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتى که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، نمازش صحيح است.
١١٢٧ کسى که بى‏اختيار خوابش برده اگر نداند که در بين نماز خوابش برده يا بعد از آن بنابر احتياط واجب بايد نمازش را دوباره بخواند ولى اگر تمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بين نماز بوده يا بعد نمازش صحيح است.
١١٢٨ اگر بداند به اختيار خودش خوابيده و شک کند که بعد از نماز بوده يا در بين نماز يادش رفته که مشغول نماز است و خوابيده نمازش صحيح است.
١١٢٩ اگر در حال سجده از خواب بيدار شود و شک کند که در سجده آخر نماز است‏يا در سجده شکر بايد آن نماز را دوباره بخواند.
سوم: از مبطلات نماز آن است که مثل بعض کسانى که شيعه نيستند دستها را روى هم بگذارد.
١١٣٠ هرگاه براى ادب دستها را روى هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشد بنابر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند، ولى اگر از روى فراموشى يا ناچارى يا براى کار ديگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روى هم بگذارد اشکال ندارد.
چهارم: از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد آمين بگويد ولى اگر اشتباها از از روى تقيه بگويد، اشکال ندارد.
پنجم: از مبطلات نماز آن است که عمدا يا از روى فراموشى پشت به قبله کند، يا به طرف راست‏يا چپ قبله برگردد، بلکه اگر عمدا بقدرى برگردد که نگويند رو به قبله است، اگر چه به طرف راست‏يا چپ نرسد، نمازش باطل است.
١١٣١ اگر عمدا همه صورت را به طرف راست‏يا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است، بلکه اگر سهوا هم صورت را به اين مقدار برگرداند احتياط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند و لازم نيست که نماز اول را تمام نمايد،ولى اگر سر را کمى بگرداند عمدا باشد يا اشتباها نمازش باطل نمى‏شود.
ششم: از مبطلات نماز آن است که عمدا کلمه‏اى بگويد که از آن کلمه قصد معنى کند، اگر چه معنى هم نداشته باشد و يک حرف هم باشد، بلکه اگر قصد هم نکند، بنا بر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند در صورتى که دو حرف يا بيشتر باشد. ولى اگر سهوا بگويد، نماز باطل نمى‏شود.
١١٣٢ اگر کلمه‏اى بگويد که يک حرف دارد چنانچه آن کلمه معنى داشته باشد مثل (ق) که در زبان عرب به معناى اين است که «نگهدارى کن‏» چنانچه معنى آن را بداند و قصد آن را نمايد نمازش باطل مى‏شود، بلکه اگر قصد معناى آن را نکند ولى ملتفت معناى آن باشد احتياط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند.
١١٣٣ سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشيدن در نماز اشکال ندارد ولى گفتن آخ و آه و مانند اينها که دو حرف است اگر عمدى باشد نماز را باطل مى‏کند.
١١٣٤ اگر کلمه‏اى را به قصد ذکر بگويد، مثلا به قصد ذکر بگويد: «الله اکبر» ودر موقع گفتن آن، صدا را بلند کند که چيزى را به ديگرى بفهماند اشکال ندارد ولى چنانچه به قصد اين که چيزى به کسى بفهماند بگويد اگرچه قصد ذکر هم داشته باشد نماز باطل مى‏شود.
١١٣٥ خواندن قرآن در نماز غير از چهار سوره‏اى که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نيز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسى يا زبان ديگر باشد.
١١٣٦ اگر چيزى از حمد و سوره و ذکرهاى نماز را عمدا يا احتياطا چند مرتبه بگويد اشکال ندارد.
١١٣٧ در حال نماز انسان نبايد به ديگرى سلام کند و اگر ديگرى به او سلام کند بايد طورى جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلا بگويد: «السلام عليکم‏» يا «سلام عليکم‏» و نبايد «عليکم السلام‏» بگويد.
١١٣٨ انسان بايد جواب سلام را چه در نماز يا در غير نماز فورا بگويد و اگر عمدا يا از روى فراموشى جواب سلام را به قدرى طول دهد که اگر جواب بگويد جواب آن سلام حساب نشود چنانچه در نماز باشد نبايد جواب بدهد و اگر در نماز نباشد جواب دادن واجب نيست.
١١٣٩ بايد جواب سلام را طورى بگويد که سلام کننده بشنود، ولى اگر سلام کننده کر باشد چنانچه انسان بطور معمول جواب او را بدهد کافى است.
١١٤٠ نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگويد نه به قصد دعا.
١١٤١ اگر زن يا مرد نامحرم يا بچه مميز يعنى بچه‏اى که خوب و بد را مى‏فهمد به نمازگزار سلام کند نمازگزار بايد جواب او را بدهد.
١١٤٢ اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصيت کرده، ولى نمازش صحيح است.
١١٤٣ اگر کسى به نمازگزار غلط سلام کند به طورى که سلام حساب نشود جواب او واجب نيست.
١١٤٤ جواب سلام کسى که از روى مسخره يا شوخى سلام مى‏کند واجب نيست و احتياط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غير مسلمان بگويد:«سلام‏» يا فقط «عليك‏».
١١٤٥ است، ولى اگريکى از آنان جواب دهد کافى است.
١١٤٦ اگر کسى به عده‏اى سلام کند و کسى که سلام کننده قصد سلام دادن به او را نداشته، جواب دهد باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
١١٤٧ اگر به عده‏اى سلام کند و کسى که بين آنها مشغول نماز است‏شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته يا نه نبايد جواب بدهد و همچنين است اگربداند قصد او را هم داشته ولى ديگرى جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند که قصد اورا هم داشته و ديگرى جواب ندهد بايد جواب او را بگويد.
١١٤٨ سلام کردن مستحب است و خيلى سفارش شده است که سواره به پياده و ايستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
١١٤٩ اگر دو نفر با هم به يکديگر سلام کنند بر هر يک واجب است جواب سلام ديگرى را بدهد.
١١٥٠ در غير نماز مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگويد مثلا اگر کسى گفت: «سلام عليکم‏» در جواب بگويد: «سلام عليکم و رحمة الله‏».
هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدى است و چنانچه سهوا هم با صدا بخندد يا عمدا لبخند بزند نمازش باطل نمى‏شود.
١١٥١ اگر براى جلوگيرى از صداى خنده حالش تغيير کند مثلا رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بيرون رود بايد نمازش را دوباره بخواند.
هشتم: از مبطلات نماز آن است که براى کار دنيا عملا با صدا گريه کند ولى اگر براى کار دنيايى بى صدا گريه کند اشکال ندارد ولى اگر از ترس خدا يا براى آخرت گريه کند آهسته باشد يا بلند اشکال ندارد بلکه از بهترين اعمال است.
نهم: از مبطلات نماز کارى است که صورت نماز را به هم بزند مثل دست زدن و به هوا پريدن و مانند اينها کم باشد يا زياد عمدا باشد يا از روى فراموشى ولى کارى که صورت نماز را به هم نزنند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد.
١١٥٢ اگر در بين نماز به قدرى ساکت بماند که نگويند نماز مى‏خواند نمازش باطل مى‏شود.
١١٥٣ اگر در بين نماز کارى انجام دهد يا مدتى ساکت‏شود و شک کند که نماز به‏هم خورده يا نه، نمازش صحيح است. دهم: از مبطلات نماز خوردن و آشاميدن است، اگر در نماز طورى بخورد يا بياشامد که نگويند نماز مى‏خواند.
١١٥٤ احتياط واجب آن است که در نماز هيچ چيز نخورد و نياشامد چه موالات نماز به هم بخورد يا نخورد و چه بگويند نماز مى‏خواند يا نگويند.
١١٥٥ اگر در بين نماز غذايى را که لاى دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمى‏شود و اگر قند يا شکر و مانند اينها در دهان مانده باشد و در حال نماز کم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پيدا مى‏کند. يازدهم: از مبطلات نماز شک در رکعتهاى نماز دو رکعتى يا سه رکعتى يا در دو رکعت اول نمازهاى چهار رکعتى است. دوازدهم: از مبطلات نماز آن است که رکن نماز را عمدا يا سهوا کم يا زياد کند، يا چيزى را که رکن نيست عمدا کم يا زياد نمايد.
١١٥٦ اگر بعد از نماز شک کند که در بين نماز کارى که نماز را باطل مى‏کند انجام داده يا نه، نمازش صحيح است.

چيزهايى که در نماز مکروه است

١١٥٧ مکروه است در نماز صورت را کمى به طرف راست‏يا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد يا به طرف راست و چپ بگرداند و با ريش و دست‏خود بازى کند و انگشتها را داخل هم نمايد و آب دهان بيندازد و به خط قرآن يا کتاب يا خط انگشترى نگاه کند و نيز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، براى شنيدن حرف کسى ساکت‏شود بلکه هر کارى که خضوع و خشوع را از بين ببرد مکروه مى‏باشد.
١١٥٨ موقعى که انسان خوابش مى‏آيد و نيز موقع خوددارى کردن از بول و غائط مکروه است نماز بخواند و همچنين پوشيدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد در نماز مکروه مى‏باشد و غير از اينها مکروهات ديگرى هم در کتابهاى مفصل گفته شده است.
مواردى که مى‏شود نماز واجب را شکست
١١٥٩ شکستن نماز واجب از روى اختيار حرام است، ولى براى حفظ مال و جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى مانعى ندارد.
١١٦٠ اگر حفظ جان خود انسان يا کسى که حفظ جان او واجب است‏يا حفظ مالى که نگهدارى آن واجب مى‏باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد بايد نماز را بشکند ولى شکستن نماز براى مالى که اهميت ندارد مکروه است.
١١٦١ اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند چنانچه بتواند در بين نماز طلب او را بدهد بايد در همان حال بپردازد و اگر بدون شکستن نماز دادن طلب او ممکن نيست بايد نماز را بشکند و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند.
١١٦٢ اگر در بين نماز بفهمد که مسجد نجس است چنانچه وقت تنگ باشد بايد نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهير مسجد نماز را به هم نمى‏زند بايد در بين نماز تطهير کند بعد بقيه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم مى‏زند بايد نماز را بشکند و مسجد را تطهير نمايد بعد نماز را بخواند.
١١٦٣ کسى که بايد نماز را بشکند اگر نماز را تمام کند معصيت کرده ولى نماز او صحيح است اگر چه احتياط مستحب آن است که دوباره بخواند.
١١٦٤ اگر پيش از آنکه به اندازه رکوع خم شود يادش بيايد که اذان يا اقامه را فراموش کرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است براى گفتن آنها نماز را بشکند.